Yangın Pompası Nedir?
Yangın pompası, yangın anında bağlı olduğu su kaynağından yangın söndürme tesisatına, önceden hesaplanmış bir basınçla su aktaran ve sistemi besleyen bir ekipmandır. Kontrol altına alınamayan yangınlar maddi kayıpların yanı sıra can kaybı oluşmasına ve çevresel zararlara da yol açabilir. Bu sebeple yangın pompaları, yangınla mücadelede yangının başlangıç aşamasında devreye girerek yangının büyümesini engelleyen ve kısa sürede etkili bir sonuç alınmasına yardımcı olan makinalardır.
Yangın Pompası Ne İşe Yarar?
Yangın pompası, yangın söndürme sistemlerine suyun sabit debi ve basınç ile tedariğini sağlar. Yangın pompaları; yağmurlama sistemini (sprinkler), yangın hortum tesisatını ve hidrant tesisatını basınçlı su ile kesintisiz besler. Her türlü güvenlik önleminin alınmasına karşın yangın riski her zaman bulunmaktadır. Yangın tehlikesini minimize etmek kadar yangın anında oluşabilecek zararları da en aza indirmek için yangın pompaları hayati önem taşımaktadır.
Yangın Pompası Nasıl Çalışır?
Sulu yangın söndürme sistemlerinde kilit bir rol oynayan yangın pompaları bir kontrol panosu ile kumanda edilir. Yangın pompaları, dizel veya elektrik tahrikli motor ile çalışmaktadır ve olası bir tehlike anında tam bir güvenlik sağlayabilmesi için ana pompanın yanı sıra aynı kapasitedeki yedek pompa ve jokey pompa olarak üç parçadan oluşması gerekmektedir. Yedek pompa ana pompada herhangi bir sorun oluşması halinde yangın anında devreye girerek istenmeyen kayıpların önüne geçer. Örneğin elektrikli ve dizel seçenekleri bulunan yangın pompalarında ana pompa elektrikli seçilirken elektrik kesintilerine karşı yedek pompa dizel tahrikli olarak seçilir. Eğer bina veya tesiste yangın pompasını besleyecek kapasitede jeneratör mevcutsa, yedek pompa da elektrik beslemeli olabilir.
Jokey pompa ise sistemde kayıp ve kaçaklara bağlı meydana gelebilen ani basınç düşmelerinde ana pompadan önce devreye girerek yangın pompasının gereksiz çalışmasını önler. Her bir pompanın ayrı bir kontrol panosu bulunur. Kesintisiz bir su kaynağına bağlanan yangın pompası devreye girdiğinde aldığı suyun basıncını artırır. Yangın pompaları devreye girdiğinde, motor tahrikiyle pompanın içinde bulunan çark sisteminin mil ekseninde döner hareketle suyu belirlenen basınç seviyesine getirir. Ardından ideal basınç noktasına gelen suyu yangın söndürme tesisatına transfer eder. Yangın pompalarının sorunsuz çalışması için sistemin doğru kurulması ve periyodik olarak bakımlarının yetkili servisler tarafından yapılması büyük önem taşır.
Yangın Pompaları Nerelerde Kullanılır?
Yangın pompalarının konutlardan fabrikalara kadar, insan veya ortama bağlı olası yangın risklerine karşı geniş bir kullanım alanı bulunmaktadır. Konutlar için geliştirilmiş yangın pompası çeşitleri özel mülkler, villalar, siteler ve apartmanlarda yangına karşı güvenlik ve mücadelede kullanılır. Kullanım alanına göre çeşitleri bulunan yangın pompaları; yüksek yangın riskine sahip endüstriyel tesisler, belediyeler, okullar, oteller, alışveriş merkezleri, hastaneler, marinalar, tersaneler, kimyevi ve tehlikeli madde işleyen tesisler, atık tesisleri ve dolum tesisleri vb. alanlarda tesis edilmektedir. Kapalı bir alanda sabit olarak bir sistemin parçası olarak tesis edilen yangın pompalarının yanı sıra mobil yangın söndürme sistemlerinde, su tankının arkasına entegre edilen pompa seçenekleri de bulunur. Bu tip pompalar özellikle afetle mücadele ekipleri tarafından yangına karşı mücadelede kullanılır.
Yangın Pompası Nasıl Seçilir?
Yangın söndürme sisteminin mekanik yapısı, kullanılacak alan, su kaynağının konumu, suyun debisi, yoğunluğu ve risk derecesi pompa seçiminde dikkat edilmesi gereken başlıca kriterler arasında yer alır. Örneğin pompaya akış sağlayacak su kaynağının emiş noktasından aşağıda olduğu durumlarda dikey türbin tip pompalar, diğer durumlarda ise yatay emişli pompalar kullanılır. Ayrıca yangın pompasının sistemin ihtiyacı olan debi ve basma yüksekliği hesaplarının hidrolik hesap yapılarak seçilmesi gerekmektedir. Bu hesaplamalar ulusal ve uluslararası standartlar doğrultusunda konusunda uzman kişiler tarafından yangın tehlike sınıflarına göre yapılmaktadır. Sisteme ve konuma göre doğru hesaplamalarla seçilen yangın pompası olası bir müdahale anında tam performans göstererek istenmeyen durumların önüne geçer.
Ülkemiz de kullanılan standartlar aşağıdaki gibidir;
- TS EN 12845+A2; Sabit Yangın Söndürme Sistemleri, Otomatik Püskürtme Sistemleri-Tasarım, Kurulum ve Bakım Standardı
- NFPA 20 (Amerikan Yangından Korunma Birliği) Yangın Pompa Odası Kurulum Standardı
- UL (Underwriters Laboratories). Ürün güvenliği üzerine çalışan ABD merkezli bağımsız bir ürün güvenlik sertifikasyon kuruluşu olup kendi standartlarına göre ürünleri test eder ve listeler.
- FM (Factory Mutual). Yangın ve doğal afet gibi risklere karşı korumak üzere çalışan ABD merkezli dünyanın en büyük sigorta kuruluşlarından biri olup kendi standartlara göre ürünleri kontrol eder ve FM onayı verir.
Olası bir yangında maddi ve manevi yaşanabilecek kayıpların önüne geçmek için yangın söndürme sistemine uygun ve teknik açıdan iyi bir performans sağlayan bir yangın pompasının seçilmesi gerekmektedir.
